Algen- en insectenkweek - Radius-Thomas More-Geel - 20 september 2019

Vrijdag 20 september werden we ontvangen door Lotte Frooninckx in de hal van de Thomas Morus Hogeschool te Geel (voordien Hoger Instituut de Kempen).

Lotte werkt voor de onderzoeksgroep Radius en is verantwoordelijk voor de insectenactiviteit hiervan. Ze vertelde dat de campus Thomas More in totaliteit 18.000 studenten omvat en dat er dit jaar alleen een aangroei was van om en bij de 1500 studenten.

Vervolgens kregen we een presentatie over de opzet van de twee onderzoeksprojecten, algen- en insectenkweek waarvoor we waren uitgenodigd. Lotte nam het eerste gedeelte over de kweek van de microalgen en insecten voor haar rekening en Isabelle Noyens verzorgde het gedeelte analyse en processing.

Zo vertelde Lotte dat de proeven voornamelijk chemische toepassingen beogen. Algen worden o.a. onderzocht voor hun pigmenten, omega-3-vetzuren, vitaminen en anti-oxidanten. Er worden een 10-tal soorten microalgen gemonitoord. Zowel prokarioten als eukarioten en zoet- en zoutwaterspecimen krijgen de aandacht. Onderzoek naar de teelt van microalgen wordt zowel op laboratoriumschaal als op pilootschaal uitgevoerd in gesloten fotobioreactoren. Een fotobioreactor is een gesloten buizensysteem waarbij de algen in een continue stroom kunnen gevoed en geoogst worden. Alles verloopt automatisch: belichting, voeding, metingen. De geoogste algen worden vervolgens gecentrifugeerd voor droging. Hierbij worden de mogelijkheden voor de teelt van microalgen als innovatieve activiteit voor de tuinbouw onderzocht.

Ook de kweek van insecten heeft als doel de chemische componenten te winnen. Hier zijn chitine, de eiwitten en vetten o.a. stoffen die met tracht te extraheren. De onderzoeksfaciliteit voor insectenveredeling onderzoekt hoe het veredelingsproces van verschillende insectensoorten kan worden geoptimaliseerd. Men heeft momenteel een continue kolonie van vier insectensoorten, d.w.z. zwarte soldaatvliegen (Hermetia illucens) gele meelwormen (Tenebrio molitor), huiskrekels (Acheta domesticus) en trekkende sprinkhanen (Locusta migratoria). Het onderzoek naar insectenveredeling richt zich op: optimalisatie van fokprotocollen voor verschillende insectensoorten, valorisatie van organische zijstromen van industrie en landbouw, ontwikkeling van pilootschaalproductiesystemen en kwaliteit en veiligheid tijdens het fokken van insecten.

Na deze technische uiteenzetting werden we rondgeleid naar de lokalen waar de opkweek en de verwerking van de produkten plaatsgreep. Wat opviel was het uitgebreide stelsel van gangen en lokalen van de hogeschool. Zonder onze begeleiders zou men de weg snel kwijtraken. De fotobioreactor met algen kon zó als decor in een futuristische film gehanteerd worden. Wat me opviel waren de sproeiers boven de met algen gevulde buizenserpantines. Tijdens de warme dagen in de zomer is koeling van het waterige substraat tevens noodzakelijk.

Vervolgens ging het naar de Insect Breeding Research Facility een pilootproject in samenwerking met KU Leuven. De afgelopen jaren hebben KU Leuven - Campus Geel, Thomas More Kempen en VITO-expertise verworven in het kweken en verwerken van insecten. In Vlaanderen worden de projecten voor het kweken, oogsten en verwerken van insecten op laboratoriumschaal gerealiseerd, terwijl er in de praktijk duidelijk behoefte is aan expertise op pilootschaal als tussenstap naar industriële productie. De bouw van een veelzijdige proeffabriek voor het houden, oogsten en verwerken van insecten zal het gat in dit gebied opvullen. De proeffabriek zal worden gebruikt voor onderzoeks- en demonstratieprojecten waarbij de ontwikkelde expertise wordt overgedragen aan geïnteresseerde bedrijven, de overheid en het grote publiek.

Na deze boeiende uiteenzetting werden we terug begeleid naar de ontvangstruimte waar nog enkele vragen werden gesteld aan onze ge- en bedreven gidsen. Zo kwam er een vraag of monocultuur niet op dezelfde problemen zal uitmonden als bij andere teelten en teelttechnieken. Ook de European Food and Feed Law (EFFL) kwam te berde en werd gezien als een blijvend opstakel in het inzetten van een alternatieve proteïnebron in de voedselketen.

Uiteindelijk volgde nog een presentje voor Lotte en Isabelle als bedanking voor deze uitermate leerrijke avond.