Bezoek Citribel

Bij aankomst kregen we eerst een uitgebreide theoretische uiteenzetting over een aantal aspecten van het bedrijf, zoals de geschiedenis, het productieproces met de uitgangsproducten en de biochemische reacties die aan de grondslag liggen van de citroenzuurbereiding.

De eerste aanzet tot het bedrijf werd geleverd door Alphonse Cappuyns in 1916. Met het doel een andere productiemethode te ontwikkelen dan de tot dan gebruikte citroen-raffinage. Al snel werd Les Produits Organiques de Tirlemont opgericht. In 1929 werd de Belgische fermentatieknowhow gecombineerd met de Italiaanse expertise in raffinage van citroenzuur. Er werd een Belgisch-Italiaanse joint venture opgericht: "La Citrique Belge". In 1947, verlieten de Italiaanse partners het bedrijf en werd Citrique Belge 100% Belgisch. Tussen 1977 en 2016 werden onder de leiding en expertise van verschillende aandeelhouders, zoals F. Hoffman La Roche, DSM en Adcuram, diverse kapitaalverhogingen doorgevoerd, en werd er fors geïnvesteerd in de productiecapaciteit.  In 2016 werd Citrique Belge overgenomen door een groep Belgische privé-investeerders.

Het productieproces kan opgedeeld worden in twee onderdelen: het fermentatieproces en de raffinage.

Het fermentatieproces
Suikermelasse, de grootste zijstroom van suikerraffinaderijen, is de ideale voeding voor onze “Citribel-schimmel”. Tijdens het fermentatieproces produceert deze lange vezels – bekend als mycelium – die de suiker in de melasse omzetten in vloeibaar citroenzuur. In 184 fermentatiekamers controleren en regelen wij een groot aantal factoren zoals temperatuur, vochtigheid, oppervlaktespanning, enz. Het mycelium is klaar na enkele dagen, wanneer de meeste suiker is omgezet. Het mycelium en het vloeibare citroenzuur worden dan zorgvuldig gescheiden. 
Raffinage
De vloeibare citroenzuurstroom gaat door een complexe reeks processen die elkaar in verschillende stadia verbinden en beïnvloeden. Tijdens de scheidings-, zuiverings-, kristallisatie- en droogprocessen produceren wij kaliumcalciumzout, citraten, vinasse en gipsmaterialen.
De producten zijn:
Citroenzuur: is een organische, geurloze en kleurloze kristallijne stof. Het komt van nature voor in planten en fruit, bladeren, wortels en melk. Citroenzuur wordt geprezen als organisch bewaarmiddel en smaakversterker voor voedsel en drank. Citroenzuur laat uw medische tabletten bruisen in een glas water, en het is een natuurlijk alternatief voor fosfaten in wasmiddelen. 
Citraten:  twee soorten citraten: trinatriumcitraatdihydraat (“TSC”) en mononatriumcitraat watervrij (“MSC”). De witte, korrelige kristallen zijn natuurlijke, geurloze stoffen. Beide hebben een aangename, zoute en licht wrange smaak. TSC en MSC worden gebruikt in voedingsmiddelen, dranken en diverse technische toepassingen, bijvoorbeeld als stollings- en emulgeermiddel.
Mycelium:  de vezels van de schimmel die het citroenzuur vormt. het vormt een sponsachtige substantie: een eiwitrijke structuur met verschillende natuurlijke componenten en uitgesproken functionele eigenschappen. Het grootste deel van ons volume (zes voetbalvelden per dag) wordt verkocht aan de veevoederindustrie onder de merknaam Citrocell®. Door drogen en malen van het mycelium ontstaat een uniek poeder dat makkelijk verwerkbaar is en voor uiteenlopende toepassingen kan worden gebruikt.
Vinasse: Aan het einde van ons raffinageproces wordt het resterende organische deel van de melasse geconcentreerd tot een interessante vinasse met een laag kaliumgehalte. Vinasse met een laag kaliumgehalte wordt hoofdzakelijk verkocht aan de voederindustrie onder de merknaam Citrocol®. 
Kaliumcalciumzout: Ons specifieke productieproces levert een aanzienlijke hoeveelheid kaliumcalciumzout op. Veel boeren in onze regio en daarbuiten waarderen de stof als meststof. Het kaliumcalciumzout wordt geleverd onder de merknaam Citrofert®.
Gips: Een nevenproduct dat in ons productieproces ontstaat, is gips. Het poeder wordt toegepast in tandheelkundige en medische toepassingen, voor bouwmaterialen en in de landbouw. Het wordt geleverd onder de merknaam Citrogips ®.

Na de theoretische uiteenzetting volgde een bezoek aan het gigantische bedrijf. Vooraf werden we voorzien van helm, bril, een veiligheidsjasje en veiligheidsschoenen. Ik wist toen nog niet dat de helm bij ondergetekende later goed van pas zou komen. De rondleiding werd gegidst door een gedreven ingenieur die ons langs alle productieafdelingen loodste van de fermentatie. Hij benadrukte erg het corrosieve karakter van het citroenzuur dan in alle stadia van de verwerking materialen als bodem, muren ed. aantastte. Heftrucks werden op enkele jaren herleid tot roestige karretjes. Daarom werd waar mogelijk overgeschakeld op roestvrijstaal voor materiaal dat in aanraking kwam met het agressieve zuur.
Voor de rondleiding in de raffinage-afdeling kregen we een tweetal begeleiders die ons eerst via een korte presentatie in een overzicht gaven van de opeenvolgende stappen en producten die toegevoegd worden om te komen tot zuiver citroenzuur.
 Op de binnenkoer werd een groepsfoto gemaakt en bij het afscheid kregen de gidsen een geschenk van onze vereniging. Het was een leerrijke ervaring en voor de meeste een nostalgische terugblik op de biochemielessen van in onze studententijd.

Verslag: Luc Martens